Thể thực khuẩn (Bacteriophage) kiểm soát vi khuẩn gây bệnh, giải pháp mới trong việc lờn kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản

Thể thực khuẩn (hay còn gọi là phage) là một loại virus chuyên tấn công vi khuẩn. Chúng không gây hại cho con người, động vật hay thực vật, mà chỉ lây nhiễm và tiêu diệt vi khuẩn, giúp kiểm soát các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra.

1. Cấu tạo của thể thực khuẩn

- Thể thực khuẩn có cấu trúc đơn giản gồm 3 phần chính:
Đầu: Chứa vật liệu di truyền (DNA hoặc RNA).
Đuôi: Giúp bám vào vi khuẩn và bơm vật liệu di truyền vào bên trong.
Sợi gai (nếu có): Giúp nhận diện và bám chặt vào tế bào vi khuẩn.

2. Cách hoạt động của thể thực khuẩn

Thể thực khuẩn có hai chu trình sinh sản chính:

- Chu trình tiêu giải (Lytic Cycle)

Phage bám vào vi khuẩn.

Tiêm DNA/RNA vào tế bào vi khuẩn.

Nhân bản nhanh chóng bên trong vi khuẩn.

Phage mới phá vỡ tế bào vi khuẩn, giải phóng ra ngoài và tiếp tục tấn công vi khuẩn khác.

 Đây là cơ chế giúp tiêu diệt vi khuẩn nhanh chóng.

- Chu trình tiềm tan (Lysogenic Cycle)

Phage xâm nhập vào vi khuẩn.

DNA của phage gắn vào DNA vi khuẩn, tồn tại âm thầm mà không giết vi khuẩn ngay.

Khi gặp điều kiện thích hợp, phage kích hoạt lại và chuyển sang chu trình tiêu giải để tiêu diệt vi khuẩn.

 Đây là cơ chế giúp phage tồn tại lâu dài trong môi trường.

3. Lợi ích và hạn chế

- Không gây hại cho con người và môi trường.
- Có thể thay thế kháng sinh để điều trị vi khuẩn kháng thuốc.
- Chỉ tiêu diệt một số loại vi khuẩn nhất định, không có tác dụng rộng như kháng sinh.
- Vi khuẩn có thể phát triển cơ chế kháng lại phage, đòi hỏi nghiên cứu liên tục.

=> Thể thực khuẩn là một giải pháp tiềm năng giúp kiểm soát vi khuẩn theo cách tự nhiên, hiệu quả và an toàn. Hiện nay, liệu pháp phage đang được nghiên cứu mạnh mẽ để thay thế hoặc kết hợp với kháng sinh trong điều trị bệnh nhiễm trùng.