Chu kỳ ngày – đêm và sự thay đổi chất lượng nước trong ao nuôi

  Trong ao nuôi thủy sản, chất lượng nước luôn biến động theo thời gian, đặc biệt là giữa ngày và đêm. Sự thay đổi này chủ yếu do hoạt động quang hợp – hô hấp của tảo và sinh vật thủy sinh, cùng với tác động của các yếu tố môi trường. Hiểu rõ quy luật biến động này giúp người nuôi quản lý ao hiệu quả hơn, hạn chế rủi ro và đảm bảo sức khỏe cho tôm cá.

1. Oxy hòa tan (DO – Dissolved Oxygen)

- Ban ngày (đặc biệt buổi chiều): Tảo và thực vật thủy sinh quang hợp mạnh, tạo ra nhiều O₂ nên DO thường cao.

- Ban đêm: Không có ánh sáng, quá trình hô hấp chiếm ưu thế, tiêu thụ oxy → DO giảm thấp nhất vào rạng sáng.
👉 Đây là lý do tôm cá thường nổi đầu hoặc yếu vào sáng sớm nếu thiếu oxy.

2. pH

- Ban ngày: Quang hợp hấp thu CO₂ → giảm H₂CO₃ → pH tăng, cao nhất vào buổi chiều.

- Ban đêm: Tảo ngừng quang hợp, tiếp tục hô hấp sinh CO₂ → pH giảm, thấp nhất vào sáng sớm.
👉 Nếu biên độ dao động pH > 0,5–0,7 đơn vị/ngày, tôm cá sẽ dễ bị stress, ảnh hưởng đến tăng trưởng.

3. Nhiệt độ

- Ban ngày: Ánh sáng mặt trời làm nước ấm dần, nhiệt độ cao nhất vào buổi trưa – chiều.

- Ban đêm: Nước mất nhiệt, nhiệt độ giảm dần, thấp nhất vào sáng sớm.
👉 Biến động nhiệt độ lớn (đặc biệt vào thời điểm giao mùa) dễ khiến tôm cá bị sốc, bỏ ăn.

4. Độ kiềm (Alkalinity)

- Ít biến động trong ngày, nhưng có thể giảm từ từ do:

• Tảo quang hợp/hô hấp làm thay đổi cân bằng CO₂ – HCO₃⁻ – CO₃²⁻.
• Mưa lớn rửa trôi khoáng, làm giảm kiềm, quá trình lột xác cũng giảm kiềm trong ao nuôi

👉 Duy trì độ kiềm ổn định giúp ổn định pH và hạn chế độc tính khí độc.

5. Khí độc (NH₃, H₂S, NO₂⁻)

- NH₃ (amoniac tự do): Phụ thuộc pH và nhiệt độ; tăng cao vào buổi chiều khi pH và nhiệt độ cao → độc tính mạnh hơn.

- H₂S: Tăng khi DO thấp (đặc biệt ban đêm ở đáy ao yếm khí); độc tính cao khi pH thấp.

- NO₂⁻: Ít dao động ngày – đêm, nhưng nguy hiểm khi tích lũy trong môi trường thiếu oxy.

📌 Kết luận

Trong chu kỳ ngày – đêm, các chỉ tiêu oxy hòa tan, pH và nhiệt độ là biến động mạnh nhất và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tôm cá. Nếu biên độ dao động lớn, vật nuôi dễ bị stress, bỏ ăn, chậm lớn và dễ mắc các bệnh như phân trắng, mềm vỏ, EMS, gan tụy…

👉 Vì vậy, người nuôi cần thường xuyên quan trắc, theo dõi chất lượng nước vào sáng sớm và chiều tối để kịp thời điều chỉnh. Việc quản lý tốt biến động ngày – đêm sẽ giúp tôm cá khỏe mạnh, ao nuôi ổn định và vụ mùa bền vững.